Zo inspireer je de leerling van nu voor een loopbaan in de techniek later
Nederlandse technische bedrijven kampen met een enorm tekort aan personeel. Te weinig starters op de arbeidsmarkt kiezen voor een loopbaan in de techniek. Hoe laten we de kinderen van nu, die de starters zijn van morgen, ontdekken hoe leuk en uitdagend werken in en met techniek is? Door ze op jonge leeftijd kennis te laten maken met deze tak van sport, waarin kennis, creativiteit en praktische vaardigheden zo mooi samenkomen. Maakonderwijs op basisscholen kan hierin een doorslaggevende rol spelen.
Afgelopen 6 maart kwam het op een bijeenkomst over ‘wetenschap en techniek in het onderwijs’ van KWTO (www.kwto.nl/) in Zwolle uitgebreid aan de orde: kinderen maken in het huidige onderwijs onvoldoende kennis met de inspirerende en boeiende kanten van techniek en te weinig starters kiezen dan ook voor een loopbaan in deze sector. De sprekers op de bijeenkomst waren het er unaniem over eens dat Nederland niet langer een land is waar op internationaal niveau technische kennis en personeel zijn te halen.
‘Techniek weer sexy maken’
Het tweejaarlijkse onderzoek van het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) van de Universiteit van Maastricht onderstreept dit: in 2022 is er een groot personeelstekort in techniek, zorg en onderwijs. Met name in de techniek zal de vraag naar personeel toenemen, is de voorspelling. (Bron: https://nos.nl/artikel/2205872-in-2022-groot-personeelstekort-in-techniek-zorg-en-onderwijs.html) Het is daarom zaak om de volgende generatie weer warm te laten lopen voor deze uitdagende sector. Of, zoals Remco Rooker van Enexis B.V. het tijdens de bijeenkomst in Zwolle verwoordde: “We moeten techniek weer sexy maken!”
‘We zoeken vernieuwers!’
Tim Post, onderzoeker bij de Universiteit Twente, was ook een van de sprekers. Hij hield een bevlogen pleidooi voor het dichten van de huidige kloof tussen onderwijs en techniek: “We zoeken vernieuwers! Onderzoekers en toepassers! Creatieve denkers, die met een kritische houding een zelfgestuurd, experimenteel project doorlopen. Om met doorzettingsvermogen, vallen en opstaan tot nieuwe vaardigheden te komen. Leeractiviteiten moeten (weer) gericht worden op positieve attitude- en beeldvorming [met betrekking tot techniek en wetenschap – red.].”
Perfecte match: maakonderwijs
Tim Post sprak verder over de ‘buzz’ rondom 21st century skills, wetenschap- en techniekonderwijs en talentontwikkeling. Het woord maakonderwijs liet hij hierbij echter niet vallen. Toch sluiten zijn ideeën en onderzoek volgens ons naadloos aan op maakonderwijs: leren door experimenteren en doen, waarbij creativiteit en kunst samengaan met techniek en wetenschap. Of, om het minder abstract te definiëren: maakonderwijs als lessen en workshops op school waarbij kinderen opgedane kennis toepassen en nieuwe vaardigheden leren. Hoe? Door een fysiek object (een prototype) te maken, dat ze zelf hebben bedacht. Kinderen als uitvinders dus, die creativiteit en techniek combineren en zo al doende de kunst van het maken onder de knie krijgen.
‘Leren door te maken’
Maakonderwijs stamt af van de ‘maker movement’ uit de VS die zich baseert op DIY (do-it-yourself): waarom zou je iets kopen als je het ook zelf kunt maken? Eind 2014 nam toenmalig onderwijsminister Jet Bussemaker de petitie Leren door te maken in ontvangst. Sindsdien nemen de makersbeweging en het maakonderwijs ook in Nederland een vlucht. “Maken maakt leerlingen en studenten creatief, kritisch en ondernemend en stimuleert analytisch denken en samenwerken”, aldus minister Bussemaker destijds. “Ik vind het daarom belangrijk dat maken in alle onderwijssectoren aan bod komt. En het is natuurlijk vooral ook léuk om te maken.” (bron: LKCA https://www.lkca.nl/artikelen/20180907-maakonderwijs)
Stevige basis voor maakonderwijs
Ondanks dat maakonderwijs in ons land een vlucht heeft genomen, staat het nog lang niet overal op de kaart en wordt het vooralsnog niet meegenomen in relevante onderzoeken. Tijdens de bijeenkomst van Mocca De Kunst van Techniek op 3 april in Amsterdam nam maakonderwijs weliswaar een centrale rol in, maar met name buiten de Randstad blijft maakonderwijs tot op heden een abstract begrip. Bright Makers wil hier graag verandering in brengen en biedt een stevige basis voor maakonderwijs op basisscholen in heel Nederland.
Gebundelde krachten: Bright Makers
Bright Makers is de kersverse samenwerking die is ontstaan vanuit de gebundelde krachten van Bright (een uitgave van RTL Nederland), Kleinkunstig (kunsteducatie voortgezet onderwijs) en Grote Broer (kunsteducatie primair onderwijs). Bright Makers combineert hiermee een flinke dosis kennis van de nieuwste technische snufjes (Bright) met jarenlange ervaring in de onderwijssector en wil leerlingen door middel van workshops de kunst van het maken bijbrengen.
de kunst van het maken
Het maakproces van a tot z
Bright Makers (www.brightmakers.nl) is ervan overtuigd dat maakonderwijs een positieve manier is om invulling te geven aan de sterk benodigde 21st century skills bij basisschoolleerlingen. Samenwerken, oplossingsgericht werken, creatief denken, computational thinking, mediawijsheid, kritisch denken en informatievaardigheden zijn competenties die hieronder vallen. Om deze competenties zo veel en zo goed mogelijk te activeren, is het didactische uitgangspunt van de workshops van Bright Makers gestoeld op het volledige maakproces: van het bedenken van een idee tot het maken van een prototype en alle stappen daar tussenin.
Brainstormen, onderzoeken, uitvoeren
Hoe ziet zo’n workshop eruit? Met de leerlingen starten we vanuit een vraag, een idee of een materiaal: ‘Wat willen we maken of wat kunnen we hiermee doen?’ De startvraag diepen we uit: ‘Is dit echt wat we willen weten of maken? Of kunnen we nog een laagje dieper gaan? Wat is nu de échte vraag?’ Brainstormen en creatief naar verschillende oplossingen kijken is in deze fase cruciaal. Op onderzoekende wijze gaan de leerlingen vervolgens met deze vraag aan de slag met voor hen onbekende technologieën en vaardigheden. De leerlingen presenteren de prototypen die dit oplevert. Op basis daarvan kunnen ze het prototype weer verder uitwerken. Dankzij goede begeleiding zijn de leerlingen na afloop van de workshop een positieve ervaring met kunst en techniek rijker.
Uitdagend en aantrekkelijk voor iedereen
En die positieve ervaring is van onschatbare waarde. Zoals ook blijkt uit de studie Effects of company visits on Dutch primary school children’s attitudes toward technical professions van prof. dr. Juliette Walma en de eerdergenoemde drs. Tim Post wordt techniek vandaag de dag ervaren als ‘moeilijk’, ‘voor jongens’ of ‘inherent aan een lage status’. Maar een workshop die technische uitdagingen en vaardigheden combineert met kunst en creativiteit zorgt voor inspiratie en plezier. Daarmee wordt techniek weer uitdagend en aantrekkelijk voor iedereen!
Spelenderwijs kennismaken met techniek
Workshops op school zoals Robotische origami, Interactieve wearables, Tech-poster of Scrap volgen allen hetzelfde principe: leren door te maken. Als kleine uitvinders doen de leerlingen spelenderwijs kennis op van stroomcircuits, progMaakonderwijsrammeren of mechanica. Door deze ongedwongen en laagdrempelige start ontstaat een open houding tegenover techniek. Het hoort er weer ‘gewoon’ bij, omdat er van jongs af aan in een veilige en creatieve omgeving met techniek en kunst gespeeld en gemaakt wordt! Een onmisbare basis voor de keuze voor een loopbaan in de techniek.
Meer weten?
Wil je meer weten over wat Bright Makers doet? Of wil je gewoon eens rondneuzen in de workshops? Kijk dan op www.brightmakers.nl of neem contact op met Albert Barth (038-2031049 / albert@brightmakers.nl), mede-eigenaar van Bright Makers en directeur van Kleinkunstig en Grote Broer.